8 Mart Dünya Kadınlar Günü, her yıl aynı zaman aralığında Dünya’nın farklı köşelerinde kutlanan bir gün. İnsanlık olarak oldukça uzun süredir bu küçük mavi gezegenin üzerinde yer alıyoruz sayılır. Binlerce yıllık tarihimiz boyunca insanlığın kaderini etkileyen birçok olayı anmak ve kutlamak alışılagelmiş bir gelenek. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü de bizler için tüm dünyada kutlanan oldukça önemli bir zaman dilimi. Gelin hep beraber bu önemli günün kaynağı nereden geliyor, neden kutlanıyor kısa bir bakış atalım.
Dünya Kadınlar Günü, her yıl 8 Mart tarihinde kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış özel bir gündür. Bu önemli gün insan haklarını temel alarak, kadınların ekonomi, siyaset ve sosyoloji gibi hayatın her alanında yer alan başarılarını kutlamaya adanmıştır. İlk olarak Amarika Sosyalist Partisi 28 Şubat 1909’da New York kentinde bir “Kadınlar Günü” düzenledikten sonra 1910 yılında Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı her yıl bir “Kadınlar Günü” düzenlenmesini önerdi. Hareketin odak noktasında Sovyet Rusya’nın da payı büyüktü. 1917’de Sovyet Rusya’da kadınlar oy kullanma hakkı kazandıktan sonra 8 Mart o topraklar üzerinde ulusal bayram olarak kabul edildi. Sovyet Rusya’da bugün kabul edilmiş olsa da tüm dünyada anlamını ihtiva eden şekilde kutlanması için zaman gerekiyordu. Tarihler 1975 yılını gösterene kadar 8 Mart yalnızca sosyalist ülkelerde bir demokratik hareket olarak kadınlar tarafından sergilendi. Günümüzde ise bu önemli tarih bazı ülkelerde resmi tatil olarak kabul edilirken bazılarında hala önemsenmez, bazı kesimlerde ise yalnızca aktivist kadınlar tarafından kutlanan bir eylem şeklinde sergilenir.
İçerikteki Konular
8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün Tarihi
Kutlandığı ilk yıllarda belirli bir tarih saptanmamış olsa da 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün tarihi ilk olarak 26 – 27 Ağustos 1910 tarihine kadar uzanıyor. Bu tarihte Almanya Sosyal Demokrat Partisi Delegeleri Clara Zetkin, Kate Duncker, Rosa Luxemburg ve arkadaşları bundan böyle her yıl bir kadınlar günü düzenlenmesi önerisini sunmuştur. Hazırlanan bu anlamlı eylem ve sunulan gün oy birliği ile kabul edilmiş ve bu tarihten itibaren başlarda kesin bir zaman dilimi belli olmasa da her yıl kadınlar günü kutlanmaya başlanmıştır.
1921 yılında Moskova’da gerçekleştirilen 3. Enternasyonal Kongresi’nde Komünist Kadınlar Kongresi’nde o dönem ağırlık kazanan “sınıfa karşı sınıf” politikasının etkisi ile “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” isim olarak benimsendi. Ancak bu günün tüm dünyanın tartışmasız bir parçası olan kadınları çok daha iyi şekilde yansıtması düşünülerek tarihler 1930’lu yılları gösterdiğinde dönemin getirdiği siyasi etkiler ile birlikte tekrar “Dünya Kadınlar Günü” isminde karar kılındı.
Dünya Kadınlar Günü’nün tarih olarak 8 Mart’ta kutlanmasının kaynağı olarak farklı olaylar gösterilmektedir. Bunlardan biri, Rusya’da çarlığın yıkılmasına yol açan 1917 Şubat Devrimi’nin 8 Mart tarihinde gerçekleşmiş olmasıdır. Ancak bir başka taraftan 8 Mart 1908 tarihinde ABD’nin New York kentinde sosyalist kadınların sendikal haklarını talep etmek üzere gerçekleştirdiği eylemlerin çıkış noktası olarak kabul edildiği düşünülmektedir. Kimilerine göre ise 8 Mart 1857’de gene ABD’nin New York kentinde haklarını aramak için eylem yapan kadın işçilerin polisler tarafından fabrikaya kapatılması ve yaşanılan acı olay sonucunda çıkan yangın ile birlikte fabrikada sıkışan 120 kadın işçinin hayatını kaybetmesi olayının temel alındığı belirtilmektedir. Ne yazık ki, bu önemli gün özellikle I. Dünya Savaşı gibi olağanüstü hal zamanlarında devletler tarafından bastırılmak istenmiş ve pek çok ülkede sosyalizmin yayılacağı korkusu ile birlikte kutlanması yasaklanmıştır.
Türkiye’de 8 Mart Kadınlar Günü
Türkiye’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk olarak 1921 yılında kutlanmaya başlamıştır. Ne yazık ki, takip eden yıllarda yönetimler tarafından 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlamalarına izin verilmemiştir. Ancak “Birleşmiş Milletler Kadınlar 10 Yılı” programından Türkiye’nin de etkilenmesi ile beraber ülkemizde 1975 yılında, “Türkiye 1975 Kadın Yılı Kongresi” düzenlenmiştir. Takip eden yıllarda ise 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlamaları daha düzenli bir hal alarak kapalı mekanlardan açık ve geniş alanlara taşınmıştır.
12 Eylül askeri darbesinin ardından 4 yıl boyunca cunta yönetimi tarafından yasaklanan gün, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün kutlanmasına engel olmuştur. 1984 tarihinden itibaren ülkemizde yeniden düzenli olarak kutlanmaya başlanan bu önemli gün bu tarihten itibaren yalnızca sosyalist hareketi benimseyen aktivist grupların eline bırakılmamış, toplumun her kesimi tarafından sahip çıkılarak kutlanmaya devam edilmiştir. 2003 yılında yurdumuzun her yanında kutlanan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için Taksim’de düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü bir sembol halini almış ve bu tarihten itibaren takip eden yıllarda da düzenlenmiştir.
